έκθεση γ', κριτήριο αξιολόγησης: διαδίκτυο/κοινωνικά δίκτυα

ΚΕΙΜΕΝΟ     

                               Η ομαδικότητα στο διαδίκτυο

      Όταν ο αμερικανός κοινωνιολόγος Εrving Goffman έγραφε το 1959 το περίφημο βιβλίο του «Η παρουσίαση του εαυτού στην καθημερινή ζωή», δεν είχε προφανώς ιδέα για το τι θα γινόταν 45-50 χρόνια μετά, με το Facebook και τους διάφορους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης ή τα πάσης φύσεως παιχνίδια στο Διαδίκτυο, όπου ο κάθε παίκτης αναλαμβάνει έναν ρόλο ή κατασκευάζει έναν «άλλο» φανταστικό εαυτό, προκειμένου να επικοινωνεί με τους εξίσου φανταστικούς συμπαίκτες του, προϊόντα της φαντασίας άλλων, αγνώστων μεταξύ τους σε πραγματικό επίπεδο ανθρώπων.

      Αυτό που προσπαθούσε ο συγγραφέας να περιγράψει είναι το πώς ο καθένας από εμάς ανακαλύπτει διαρκώς τη σχέση του με τον (κοινωνικό) εαυτό του μέσα από την επικοινωνία σε διάφορες καταστάσεις της καθημερινότητας: στο σπίτι, στο σχολείο, στη δουλειά, σε ένα μαγαζί που πάει για να ψωνίσει, στον γιατρό, στον δρόμο κτλ. Μας έδειχνε την κοινωνία σαν μια τεράστια θεατρική σκηνή, στην οποία ο καθένας σκηνοθετεί διαρκώς τον εαυτό του, σύμφωνα με αυτά που έχει μάθει να περιμένει από τους άλλους και αυτά που εκείνοι υποτίθεται ότι θα περίμεναν από κάποιον σαν τον ίδιο.

      Μιλούσε δηλαδή ο Goffman για την άμεση διαπροσωπική επικοινωνία, εκείνη επάνω στην οποία βιώνονται και πλάθονται οι έννοιες του δεσμού και της ομαδικότητας, όπου η αντίληψη που αποκτάμε για τον εαυτό μας διαμορφώνεται κατ’ εξοχήν από τη φυσική παρουσία των άλλων. Από πολύ νωρίς, από τη βρεφική και νηπιακή ηλικία, έως την ενήλικη ζωή, και σε κάθε ομάδα – στην οικογένεια, στο σχολείο, στην παρέα, στο εργασιακό περιβάλλον – ο διαπροσωπικός δεσμός, αυτό που κάνει δηλαδή μια ομάδα να είναι ομάδα, έρχεται ως αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ των ατόμων· ως αποτέλεσμα, με άλλα λόγια, μιας εξαιρετικά σύνθετης κατάστασης, όπου ενώ από το ένα μέρος το κάθε μέλος «καθρεφτίζεται» ψυχικά μέσα στα υπόλοιπα και ταυτόχρονα τα «καθρεφτίζει» ατομικά ή συλλογικά, από το άλλο μέρος το κάθε άτομο δέχεται διαρκώς από τα υπόλοιπα και ταυτόχρονα το ίδιο τούς απευθύνει μηνύματα που επιβεβαιώνουν, διαψεύδουν ή διορθώνουν αυτά που «βλέπει» επάνω στα άλλα ή αυτά που εκείνα «βλέπουν» σε αυτό.

     Στο Διαδίκτυο όμως αυτός ο έλεγχος της πραγματικότητας, όταν δεν απουσιάζει, είναι περιορισμένος ή στρεβλός. Γιατί ο κάθε χρήστης έχει τη δυνατότητα να επιλέγει έναν φανταστικό εαυτό και να τον διατηρεί ή να τον αλλάζει κατά βούληση, να τον εισάγει ή να τον αποσύρει όποτε θέλει, να κάνει ή να ξε-κάνει πράγματα, στα διάφορα παιχνίδια, χωρίς εμπόδια αλλά και χωρίς επιπτώσεις στην πραγματική του ζωή, να επινοεί τους άλλους, να τους μετακινεί ή να τους «σβήνει» (μόνο από το ίδιο το Διαδίκτυο δεν μπορεί τίποτε να σβήσει), να κάνει «φιλίες» με άτομα που αν τα γνώριζε ή αν τον γνώριζαν δεν θα τον έκαναν ποτέ φίλο ή δεν θα τα συναναστρεφόταν ποτέ. Στο διαδίκτυο όλα είναι δυνατά.. Μόνο που μιλάμε για μια εικονική, άρα απατηλή πραγματικότητα.

      Δίνει όμως από το άλλο μέρος και τη δυνατότητα, ιδιαίτερα σε άτομα κοινωνικά απομονωμένα ή με δυσκολίες στην πρώτη επαφή, για γνωριμίες που όχι σπάνια μπορεί να έχουν προεκτάσεις στην πραγματική ζωή. Υπάρχουν αληθινές φιλίες, ερωτικοί δεσμοί, ακόμη και γάμοι που ξεκίνησαν από το Διαδίκτυο. Είναι γεγονός ότι η διαδικτυακή ομαδικότητα είναι πολύ διαφορετική από την άμεσα διαπροσωπική. Είναι πιο αδέσμευτη και χαλαρή, περισσότερο εγωκεντρική και λιγότερο υποταγμένη στους περιορισμούς των αποστάσεων, του χρόνου, της πραγματικότητας. Άλλωστε ζούμε πια σε έναν κόσμο στον οποίο η απομόνωση κι η μοναξιά κυριαρχούν. Σε έναν τέτοιο κόσμο, λοιπόν, που σε επίπεδο κοινωνικών σχέσεων τον χαρακτηρίζουν η έλλειψη ή η δυσκολία ουσιαστικής επικοινωνίας και η κοινωνική αποσύνδεση, το διαδικτυακό σύμπαν – όπως στο κοντινό παρελθόν η τηλεόραση – προσφέρει ίσως μια διέξοδο.

                                            Κλ. Ναυρίδης, διασκευασμένο άρθρο από την εφημερίδα «Το Βήμα»

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Α.  Να γράψετε περίληψη του κειμένου σε 80-100 λέξεις  [μονάδες 25]

Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο περίπου 70 λέξεων το περιεχόμενο της περιόδου:

«ζούμε πια σε έναν κόσμο στον οποίο η απομόνωση κι η μοναξιά κυριαρχούν»   [μονάδες 12]

Β2. Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η 4^η παράγραφος του κειμένου;    [μονάδες 8]

Β3. Να δώσετε από ένα συνώνυμο για κάθε λέξη :

διατηρεί , αδέσμευτη, χαρακτηρίζουν, αποτέλεσμα, υποταγμένη   [μονάδες 5]

Β4. Να αναγνωρίσετε τη σύνταξη(ενεργητική ή παθητική) στις ακόλουθες προτάσεις του κειμένου και στη συνέχεια να την μετατρέψετε στην αντίθετή της :

«ο κάθε παίκτης αναλαμβάνει έναν ρόλο ή κατασκευάζει έναν «άλλο» φανταστικό εαυτό»

«το διαδικτυακό σύμπαν – όπως στο κοντινό παρελθόν η τηλεόραση – προσφέρει ίσως μια διέξοδο»

                                                                                                              [μονάδες 10]

Γ. Σε άρθρο(500-600 λέξεων) στη σχολική εφημερίδα εξηγείτε τους λόγους για τους οποίους ο σύγχρονος άνθρωπος αφιερώνει μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου του στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης και στη συνέχεια παρουσιάζετε τις συνέπειες(θετικές ή αρνητικές) αυτού του φαινομένου .  [μονάδες 40]